Qoʻshimcha funksionallar
-
Tungi ko‘rinish
Xitoylik olimlar Mars atmosferasidan energiya ishlab chiqaradigan batareyani yaratdi
Batareya 1375 soat davomida uzluksiz ishlashi mumkin, bu taxminan ikki Mars oyiga teng.

Foto: iStock
AQSh va Xitoy kosmik agentliklari Marsga insonlarni qo‘ndirish va sayyorada doimiy baza barpo etish uchun faol tayyorgarlik ko‘rmoqda. Hal qilinishi kerak bo‘lgan muammolardan biri baza faoliyatini, shuningdek, Marsga sayohat qiluvchilar va astronavtlarning ishini qo‘llab-quvvatlash uchun zarur bo‘lgan doimiy energiya manbasini yaratishdir.
Marsga ko‘p miqdorda uskunalarni yetkazish kosmik kemadagi og‘irlik cheklovlari tufayli ancha qiyin, shu sababdan olimlar bunday energiya manbalarini nafaqat samarali, balki yengil qilish yo‘llarini izlamoqda.
Xitoy ilmiy-texnika universiteti olimlari Mars atmosferasidan energiya hosil qilishda foydalanish mumkin bo‘lgan noyob batareyani yaratdi. Tadqiqot natijalari Science Bulletin jurnalida chop etildi.
Olimlar Marsdagi kelajak bazasi uchun yaxshi energiya manbai bo‘lgan yengil batareyani ishlab chiqishganini da’vo qilmoqda.
Mars atmosferasining 95 foizini karbonat angidrid, qolgan qismini azot, argon, kislorod va is gazi tashkil etadi. Shuningdek, Qizil sayyorada o‘rtacha harorat minus 63 daraja bo‘lib, qutblar va ekvatorda keskin farq qiladi. Kunduzi va kechasi harorat 60 darajagacha o‘zgarib turishi mumkin.
Olimlarning aytishicha, ular Mars batareyasini Qizil sayyoradagi sharoitlarga maksimal o‘xshaydigan sharoitlarda sinab ko‘rdi va yaxshi natijalarga erishdi.
Batareya Mars atmosferasidagi gazlardan yonilg‘i manbai sifatida to‘g‘ridan to‘g‘ri foydalanishi mumkin. Oddiy batareyadan farqli ravishda Mars batareyasi energiyani saqlash o‘rniga, yoqilg‘i mavjudligida kimyoviy moddalar bilan uzluksiz reaksiyaga kirishib, elektr energiyasini ishlab chiqaradi, deb ta’kidlamoqda ishlanma mualliflari.
Elektrodlar zaryadsizlanganda batareyalar Mars gazlari bilan o‘zaro ta’sirlashib, elektr energiyasini hosil qiluvchi kimyoviy reaksiyani hosil qiladi. Doimiy ishlash uchun batareyani quyosh energiyasi yordamida zaryadlash mumkin.
Olimlarning so‘zlariga ko‘ra, Mars batareyasi 1375 soat davomida zaryadlash/zaryadsizlantirish sikli bilan uzluksiz ishlashi mumkin, bu taxminan ikki Mars oyiga teng. 0 gradus haroratda batareya 373,9 Vt·soat/kg energiya zichligini namoyish etdi.
Batareyani zaryadlash va zaryadsizlantirish jarayoni litiy karbonat hosil bo‘lishi va parchalanishidan iborat bo‘ladi, Mars atmosferasidagi kislorod va is gazi esa reaksiya katalizatorlari bo‘lib, karbonat angidridning o‘zgarish kinetikasini sezilarli darajada tezlashtiradi, deb tushuntirdi olimlar.
Tavsiya etamiz
„Uchastkavoy“ prezident bilan uchrashuvda kapitanga aylandi
O‘zbekiston | 15:27 / 11.07.2025
Tramp: NATO Ukraina uchun AQShdan qurol sotib oladi
Jahon | 11:21 / 11.07.2025
Eldor Shomurodov Turkiya klubiga o‘tdi
Sport | 11:12 / 11.07.2025
Taekvondochi Ulug‘bek Rashidov ikki yilga diskvalifikatsiya qilindi
Sport | 11:00 / 11.07.2025
So‘nggi yangiliklar
-
Har yakshanba kunlari Toshkentdan Maldivga to‘g‘ridan to‘g‘ri reyslar
O‘zbekiston | 09:00 / 11.07.2025
-
Putin Zelenskiy bilan faqat Ukraina taslim bo‘lgan taqdirdagina uchrashishga rozi bo‘ladi – Kislitsa
Jahon | 23:38 / 12.07.2025
-
Italiya mafiyasining Lotin Amerikasidagi yetakchisi qo‘lga olindi
Jahon | 23:21 / 12.07.2025
-
Fransiya tarkibida Yangi Kaledoniya davlati tashkil qilinadi
Jahon | 22:41 / 12.07.2025
Mavzuga oid

00:02 / 04.07.2025
AQShda Marsdan tushgan meteorit auksion orqali sotuvga qo‘yiladi

20:43 / 11.05.2025
Olimlar Mars qa’rida ulkan ko‘l borligini aniqladi

01:03 / 08.05.2025
NASA 2026 yilda Marsga raketa uchirishi mumkin

17:43 / 04.04.2025