Трамп Путинни тўхтатолмади, Осиёда янги уруш хавотири – ҳафта дайжести

Ортда қолаётган ҳафта воқеаларга бой бўлди. Осиёда яна бир хавфли можаро авж олиб, Ҳиндистон ва Покистон уруш ёқасига келиб қолди. Охирги кунигача инсониятни урушларни тўхтатишга чақирган Рим папаси Францискнинг жанозаси ҳам уруш муҳокамаси учун хизмат қилди. Бир неча дақиқа вақтингизни аямасангиз, ҳафта давомида дунёмизда содир бўлган шу ва бошқа муҳим воқеаларни ёдга оламиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Ҳиндистон ва Покистон можароси

Ҳафтанинг энг хавотирли воқеаси Ҳиндистон ва Покистон ўртасидаги муносабатлар таранглашгани бўлди. Барчаси Кашмирда содир этилган терактдан бошланди. 22 апрел куни олти жангари Кашмирнинг Ҳиндистонга қарашли ҳудудида 26 сайёҳни отиб ўлдирди. Деҳли бунда Покистонни айблаб, қўшни давлат фуқароларига берилган барча визаларни бекор қилди. Покистон ҳам шундай қилди.

Вазият шунчаликка бордики, Ҳиндистон Покистонга борадиган дарёларни тўсиб қўйиш билан таҳдид қилиб, 1960 йилда имзоланган сув бўйича келишувдан чиқди. Икки ядровий давлат уруш ёқасига келиб қолгани бутун дунёда хавотир уйғотди. Икки қўшни ўртасидаги муносабатлар анчадан буён бунақа таранг ҳолатга келмаганди.

Рим папаси вафот этди

21 апрел куни Ватиканда аргентиналик Хорхе Марио Берголо ёки шунчаки Рим папаси Франциск 90 ёшида вафот этди. Рим католик черкови епископи, яъни Рим папаси лавозимига одатда европалик роҳиблар сайланади. Францисккача 1200 йил давомида бу анъана бузилмаган. VIII асрдагина суриялик Григорий III папа лавозимига сайланган. Франциск Аргентинага кўчиб борган италян муҳожирлари оиласидан чиққан роҳиб эди.

26 апрел куни Ватиканда папа билан видолашув маросими ўтказилди. Унга бутун дунёдан юқори мартабали меҳмонлар боришди. Айнан шу маросим сабаб Италия бош вазири Жоржия Мелони Самарқандга ташрифини бекор қилишга мажбур бўлди.

Рим папаси охирги йилларда инсониятни урушларни, қирғинларни тугатишга чақириб келди. Энг охирги оммавий чиқишида ҳам Ғазодаги урушни тугатишга чақирганди. Папанинг дафн маросими ҳам уруш муҳокамаси учун хизмат қилди десак бўлади. Маросимда қатнашган Доналд Трамп ва Володимир Зеленский иккита стулни тўғрима-тўғри қўйиб ўтиришди-да, урушни муҳокама қилишди. Бу уларнинг Овал кабинетдаги жанжалдан кейинги илк учрашуви бўлди. Оқ уй учрашувни самарали деб баҳолади.

Россияда: қурол омборида портлаш ва генерал ўлими

Ҳафта давомида Россиянинг Владимир областида жойлашган ўқ-дори омборида жиддий портлаш содир бўлди. Расмий хабарга кўра, хавфсизлик талаблари бузилгани сабаб детонация юзага келган. Бу ҳарбий базада катта миқдорда ракета ва ўқ-дорилар сақланган. Кейинроқ портлашга Украина дрони ҳужуми сабаб бўлгани ҳақида хабарлар пайдо бўлди. Портлаш содир бўлган ҳудудда Россия Мудофаа вазирлигига Бош ракета-артилерия бошқармасига тегишли 51-арсенал жойлашган. Мустақил нашрларга кўра, айнан мана шу омбор портлаган. Снаряд парчалари бир неча км.га сочилиб кетган. Ёнғин бир неча кун давом этиб, уни ўчиришга вертолётлар жалб қилинган.

25 апрел куни Москва яқинида Балашиха шаҳрида кўп қаватли уй олдида автомобил портлаб кетди. Россия кучишлатар тузилмаларига яқин Telegram-каналлар портлаш натижасида Россия қуролли кучлари бош штабининг юқори мартабали мулозими, генерал-лейтенант Ярослав Москалик ўлгани ҳақида хабар берди. Кейинроқ бу чиндан ҳарбийлар яшайдиган ҳудуд экани маълум бўлди. Портлаш Украина томонидан амалга оширилгани тахмин қилинмоқда, лекин ҳозирча ҳеч қандай расмий маълумот йўқ.

«Vladimir, STOP»

Ҳафтанинг энг шов-шувли постини табиийки, Доналд Трамп ёзди, ахир пост ёзишда унга тенг келиб бўлармиди. Республикачи охирги вақтлар Украинани танқид қилиб, Россияга хуш ёқадиган гапларни ёзаётганди. Бироқ бу гал бошқача. Трамп Киевдаги фуқаролик объектларига зарбаларда шахсан Путинни айблаб, уни тўхташга ундади. «Киев бўйлаб зарбалардан мамнун эмасман. Умуман керак бўлмаган, бемаврид иш. Владимир, тўхта», деб ёзди Трамп ўзига тегишли Truth ижтимоий тармоғидаги саҳифасида.

Шунингдек, Трамп ҳафта давомида Украинага босим ўтказишни канда қилмади. АҚШ президенти Украина ҳамон нодир металлар бўйича келишувни имзолашни пайсалга солаётганини айтди. Киев сулҳ бўйича АҚШ таклиф қилаётган шартларни қабул қилмаса, Вашингтон орадан чиқишини ҳам эслатди.

Путин: «Курск тўлиқ назоратимизда»

26 апрел куни Россия президенти Владимир Путин Курск области тўлалигича назоратга олинганини айтди. Кремл Путин ва штаб бошлиғи Герасимовнинг видео форматдаги мулоқотини эълон қилди. Генерал Герасимов Путинга ҳисобот бериб, Курск тўлалигича Россия армияси назоратига ўтганини айтди.

Видеоҳисоботда Герасимов шимолий кореялик аскарлар Курск учун жанг қилганини айтиб, уларни мақтади. Шу тариқа Россия илк марта Украинага қарши урушда Шимолий Корея ҳарбийлари қатнашганини расман тасдиқлади. Бунгача Москва бу хабарларни фейк деб келаётганди.

Маълумот учун, Украина ўтган йили 6 август куни Курскка бостириб кирган ва 1200 км квадрат майдонни эгаллаб олганди. Киев Курскдан тўлиқ чекингани ҳақида ҳозирча баёнот бергани йўқ.

Туркияда зилзила

23 апрел куни Туркиянинг Истанбулга яқин ҳудудида 6,2 магнитудали зилзила содир бўлди. Силкинишлар Истанбулда сезилган. Зилзила эпимаркази Истанбулдан 80 км ғарбда, 7 км чуқурликда бўлган. Тахминан ярим соат давомида бир нечта силкиниш, кейинроқ 51 та афтершок қайд этилган. Улардан энг кучлиси 5,9 магнитудали бўлган.

Бу Истанбулдаги охирги йилларда кузатилган энг жиддий зилзила бўлди. Силкиниш кучи 300 км узоқдаги Анқара ва Болгарияда ҳам сезилган. Зилзила сабаб бир нечта ташландиқ бинолар қулаган, лекин шаҳар жиддий зарар кўрмаган.

Икки йил аввал Туркия ва Сурияда содир бўлган кучли зилзила 50 мингдан ортиқ одам ўлимига сабаб бўлган, бутун бошли шаҳарлар вайронага айланганди. Ўша зилзиладан кейин Истанбулда ҳам зилзила бўлиши тахмин қилинади. Шу боис истанбулликлар бу зилзилани катта хавотир билан қаршилади.

Қирол қуролланишга чақирди

Нидерландия қироли Виллем-Алексанр Лимбург тинчлик ва хавфсизликда яшаш учун мамлакатни жиддийроқ қуроллантиришга чақирди. «Эркинлик ва тинчлик доим ўз-ўзидан мавжуд бўлишига ҳаддан ташқари ишониб юбордик. Украинадаги воқеалар бундай эмаслигини кўрсатди», деди қирол.

Европанинг энг тинч давлатларидан бири бўлган Нидерландия ўтган йили мудофаа соҳасига қўшимча 716 миллион евро ажратганди. Энди қироллик қуролланиш учун яна 1,1 миллиард евро сарфлаши кутилмоқда.

Европанинг бошқа давлатлари ҳам АҚШ иттифоқчиликдан воз кечаётгани фонида қуролланишга зўр бермоқда. Масалан, Германияда ҳарбий соҳага кўпроқ пул ажратиш учун бутун бошли конституцияга ўзгартириш киритилди. Олмонлар бош қомусига «қарз тормози» деган тушунчани киритган. Бу давлат қарзи ялпи ички маҳсулот ҳажмининг 0,35 фоизидан ошишини тақиқлайди. Ўзгартиришда бу чеклов ҳарбий соҳага тааллуқли эмаслиги белгилаб қўйилди.

Пасха сулҳи

Ҳафта бошида Россия томони Путин эълон қилган пасха сулҳи якунланиб, ҳарбий ҳаракатлар давом эттирилгани ҳақида баёнот берди. Путин 19 апрел куни насронийлар диний байрами пасха байрами муносабати билан икки кунлик оташкесим эълон қилганди. Кейинчалик Зеленский ҳам агар руслар отмаса, биз ҳам отмаймиз, деб сулҳни қабул қилди.

Бироқ томонлар бир-бирига ўт очмаслигини ким назорат қилиши номаълум эди. Шу сабаб икки томон мунтазам бир-бирини сулҳни бузишда айблади. Худди олдинроқ келишилган энергообъектларга зарба бермаслик ойлигида бўлгани каби бу гал ҳам ҳеч қандай сулҳ аломати сезилмади.

Уруш мана шунақа нарса, ўртоқлар. Окопда жон бериб урушаётган одам учун ягона қадрият тирик қолишдир. Шундай экан кимдир урушни назорат қила оламан, мен айтганда уруш фалон соатда тугайди деб ўйлаган одам адашади. Урушни назорат қиляпман деб ўйлаган одамнинг ўзи аслида урушнинг назоратига тушиб қолган бўлади.

Қрим яна кун тартибида

Украина ва Россия ўртасидаги уруш муҳокамасида охирги вақтларда яна Қрим масаласи кун тартибига чиқиб қолди. Россия 2014 йилда аннексия қилган ҳудуд ҳақида Трампгача гапирди. Бежизга эмас, Америка таклиф қилаётган тинчлик келишувининг шартларидан бири айнан Украина Қримни Россияники деб тан олиш экани айтилмоқда. Зеленский ҳеч қачон бундай бўлмайди дегани америкаликларга ёқмаганига қараганда Вашингтон чиндан шундай талаб қўйган.

Журналистлар Трампдан хўп, жаноб президент, Украина сиз айтаётгандек ўз ерларидан воз кечиши керак экан, Россия-чи, Путин қандай ҳудудий ён беради, деб сўрашди. Трампнинг айтишича, Путин Украинанинг қолган қисмини босиб олмасликка кўнишининг ўзи ҳудудий ён бериш керак экан. Нима ҳам дердик, дипломатик даҳо.

Йўлкирани «туя қилган» ҳайдовчи

Энди ҳафтанинг энг зўр хабарига келдик. Японияда 29 йилдан бери автобус бошқариб келадиган ҳайдовчи 2022 йил Киотода йўловчилардан бири берган 1000 юанлик купюрани кассага эмас, чўнтагига солгани маълум бўлди. Бу ҳолатни аниқлаш учун бутун бошли гуруҳ тузилган, улар камерадан ҳолатни аниқлашган. Маълумот учун, 1000 юан 7 доллар атрофида пул бўлади.

Узоқ йиллик тажрибага эга ҳайдовчи уч йил олдин қилган бу ҳаракати учун ишдан бўшатилган. Шунингдек, унга меҳнат фаолияти давомида ишлаб топган 84 минг доллар атрофидаги нафақа пули ҳам берилмайдиган бўлди. Аввалига эркак ўзига берилган жазо ҳаддан ташқари қаттиқ деб судга мурожаат қилган ва ютиб чиққан. Лекин Япония Олий суди ҳайдовчининг хатти-ҳаракати Япония жамоат транспорти тизимига ишончсизлик уйғотиши сабаб пенсия пулини бекор қилиш бўйича ҳукмни қайта тиклаган.

Суд бу ҳайдовчи аввал ҳам бир неча марта ҳайфсан олгани, масалан, автобусда йўловчи бўлган вақтда сигарет чекканига ҳам эътибор қаратган. Ана шунақа гаплар дунёда. Бу сизларга етказмоқчи бўлган хабарларимизнинг охиргиси эди. Ҳафталик дайжест лойиҳаси билан келаси якшанбада кўришгунча.

Ўткир Жалолхонов тайёрлади.
Тасвирчи ва монтаж устаси – Фахриддин Ҳотамов.