Сиёсат ва футбол: тўп яна Трампда

Бугун сиёсат ва бироз футбол ҳақида гаплашамиз. Ахир, бу икки санъат бир-бирига жуда ўхшайди. АҚШ давлат котиби Марко Рубио Ар-Риёзда Украина делегацияси билан учрашгач, Киев вақтинча сулҳга розилиги, энди гап Россияда қолганини айтди-да бу ҳолатни «тўп энди Россия майдонида», деб изоҳлади. Сиёсатда «тўп энди фалон томонда» деган ибора жуда кўп бўлмаса-да, ҳар замонда ишлатиб турилади. Жаноб Рубионинг гапи ушбу ибора атрофида гаплашишимиз учун яхшигина инфобаҳона бўлди.

Путин «орқага пас берди»

Кеча Россия президенти Путин Москвада дўсти Александр Лукашенко билан учрашди. Учрашув якунида матбуот анжумани ўтказилиб, унда Путин Россия 30 кунлик сулҳ таклифига розилиги, «лекин нюанслар борлигини» айтди. Путин АҚШ ва Украинанинг ўт очишни тўхтатиш таклифини тўғридан тўғри қабул қилмай, унга Россия қўядиган шартлардагина кўнамиз, деди. Яъни ҳам ҳа, ҳам йўқ, деди.

Арабистондаги АҚШ – Украина учрашувидан кейин Вашингтон Трамп ҳукуматга келганидан сўнг илк марта Россияга урушни тугатиш ҳақида конкрет ҳужжат кўринишида таклиф юборди. Трамп шу вақтгача Украинани «дунёдаги барча гуноҳларда айблаб», Зеленскийга жиддий босим қилаётганди. Рубионинг «тўп энди Россияда» деган гапидан кейин кўпчилик энди Трамп Россияга, хусусан, Путинга босим қилади деб ўйлай бошлади.

Бир қарашда бу тахминда мантиқ бор, ахир Трамп амалда Украинани урушни тугатишга кўндирди ва бу борада Киевдан «думалоқ печат урилган справка» ҳам олди, қўпол қилиб айтганда. Табиийки энди юриш навбати Путинда эди. Ва бу чиндан Трампнинг Путинга дипломатик босими бўлди.

Бироқ Путин эски сиёсатчи. Трамп голф клуб қуриб юрган 2000-йилларда Путин дунёдаги энг катта давлатга президент бўлиб, унгача ФСБни ҳам бошқаришга улгурганди. Ҳозир дунё сиёсатида ундан тажрибалироқ давлат раҳбари йўқ ҳисоб.

Путин кечаги жавоби билан Трампнинг дипломатик босимини ўзига қайтарди. Футболчасига айтганда тўпни 3-4 марта оёғида ўйнатиб, яна орқага, Трампнинг ўзига пас берди. Мен ўз юришимни қилдим, энди яна сизнинг навбатингиз, жаноб Трамп, деди.

Уиткофф билан учрашув

14 март куни кечга бориб Москвада Трампнинг махсус вакили Стивен Уиткофф Россия президенти Владимир Путин билан учрашган. Ҳозирча учрашув тафсилотлари аниқ эмас. Кремл расмий вакили Дмитрий Песковнинг айтишича, Путин Уиткофф орқали Трампга ўз сигналларини етказган. Америка томонида учрашувга эҳтиёткор позитивлик билан қаралиши айтилди. Бу гапларга қараганда Путин ва Уиткоффнинг учрашуви совуққина ўтган кўринади.

Сиёсат ўзгарган, футбол каби

Демак, яна футболга қайтамиз. Сўзимиз бошида сиёсатни футболга қиёсладик. Айниқса дипломатик мулоқот вақтида бу қиёс мос келади. Чунки футболда ҳам, сиёсатда ҳам икки томон бир-бирини, рақибини кўриб туради, имкониятларини билган ҳолда курашади.

Лекин ҳозир дунё футболи ҳам, сиёсат ҳам ўзгариб кетган. Авваллари бир футболчи майдон марказидан ҳаммани алдаб бориб гол урган, натижани индивидуал маҳорат ҳал қилиб кетаверган. Лекин ҳозир футболда номлар ҳеч нарсани англатмайди. Майдонда ким кўп югурса, ўша ютади. Сиёсат ҳам шундай. Авваллари номи салобатли сиёсатчилар гапи юк босиб тортишувларни ҳал қилган бўлиши мумкин. Ҳозир сиёсатда ҳам номлар ҳеч нарсани ҳал қилмайди.

Афтидан 78 ёшли Трамп ҳамон аввалги каби номлар барчасини ҳал қилади, менинг номимдан борган одам муаммони ҳал қилиб келади деб ўйлаётган кўринади. Лекин бундай эмаслиги кўриниб турибди. Ҳозирги каби давом этадиган бўлса, ҳали тўп узоқ вақт у томондан бу томонга бориб келаверади. Бу ёғи тики-така бўлиб кетади. Ҳозир тезроқ кимдир тўпни олиб дарвоза яқинига голли узатма бериши керак. Ахир икки томонда ҳам ёши катта тўп тепгичлар, улар жарима майдонига кирмай гол ура олмайди...

Ўткир Жалолхонов тайёрлади.
Тасвирчи ва монтаж устаси – Фахриддин Ҳотамов.