Спорт | 12:18 / 26.12.2019
30498
11 дақиқада ўқилади

Boxing Day бошланмоқда: Биринчи кундаёқ пешқадамлар тўқнашуви

Бугун Англия Премьер-Лигасида «Boxing Day». Нафақат Премьер-Лига, балки Англиянинг барча профессионал лигаларидаги жамоалар навбатдаги тур ўйинларини ўтказишади.

Бу кунда футбол ўйнаш Англияда одат тусига кирган, ҳар йилнинг сўнгги ҳафтасига АПЛ бир эмас, бир нечта тур ўйинларини сиғдириб, мухлисларга ўзига хос байрам совға қилади.

BOXING ЭМАС, BOX
Boxing Day тушунчаси футбол оламида баъзан бироз нотўғри тушунилади. Йилнинг сўнгги ўн кунлигида Англияда бир неча тур ўтказилишини эътиборга олиб, кўпчиликда, бу термин ҳақида бироз нотўғри фикр шаклланган. 

Аслида бу терминнинг илдизи Boxing, яъни «бокс» эмас, «The Box» яъни «қути» маъносини англатади. Тарихда Christmas (25 декабрь) байрамининг эртасида зодагонлар ўз хизматкорларига дам олиш имконини беришган ва уларга қутида совға улашилган. Бу куннинг алоҳида байрамга айланиши айнан ўша одатга асосланади, кейинчалик, бу кунда инглизлар бир-бирларига қутиларда совға беришга одатланишди. 

Бир неча спорт турларида, хусусан футболда ҳам 26 декабрда футбол ўйинларини ўтказиш урфга кирди ва ҳар йили бу санада ҳафтанинг қайси куни бўлишидан қатъи назар тур ўйинлари ўтказиладиган бўлди. Шунинг учун ҳам, кўпинча чемпионатнинг 18-19 турларига тўғри келадиган бу кунга алоҳида эътибор бериладиган бўлди ва алоҳида ҳисоб-китоблар юритилиши мухлислар учун қизиқдир. 

Албатта, биратўла ўша сўнгги ўн кунликни эътиборга олиб, «Боксинг Дэй»ни умумий қилиб, 3-4 тур деб тушунилиши у қадар зарар эмас. Филологияда ҳам бутунни қисм билан ифодалаш қоидалари бор, масалан. Таҳлилчилар, журналистлар кетма-кет ўтказиладиган мана шу турларни умумий маънода мана шу атама билан номлашлари тушуниш учун ҳам, бу кунларнинг ўзига хослиги нуқтайи назаридан ҳам у қадар нотўғри туюлмайди.   

ФУТБОЛ БИЛАН ТЕНГДОШ BOXING DAY
Яна бир қизиқ тарафи - футболдаги Boxing Day тушунчаси, қайсидир маънода футбол ўйини билан ҳам тенгдошдир. 1860 йилнинг айнан 26 декабрида футбол тарихида илк футбол учрашуви сифатида қайд этиш мумкин бўлган ўйин бўлиб ўтганди. 

1855 йилда «Шеффилд» крикет жамоаси аъзолари футбол тўгарагини ташкил қилишади, бироз ўтиб эса, футбол тарихидаги илк футбол клуби – ФК «Шеффилд»га асос солинади. Аввалига жамоа аъзолари фақат ўзаро ўйнаб юришади. Доим қандайдир асосда футболчилар иккига бўлинар, гоҳ бўйдоқларга қарши уйланганлар, гоҳ малла сочлиларга қарши қора сочлилар куч синашишарди.

1860 йилнинг сентябрида Шеффилд яқинида яна бир футбол клуби «Ҳаллам» ташкил этилади. Жамоалар Christmas байрамининг эртасига ўзаро ўйин ўтказишни келишади. Шу тариқа, футбол тарихидаги энг кўҳна дерби – Rules дербиси ташкил топади. Учрашувда тажрибалироқ «Шеффилд» футболчилари 2:0 ҳисобида ғалаба қозонишганди. 

Ўша ўйин бўлиб ўтган «Сандигейт Граунд» стадиони ҳали ҳам мавжуд. Жамоалар эса, Англиянинг саккизинчи ва ўнинчи дивизионларда иштирокини давом эттириб келмоқда. Бундан уч йил олдин кубок ўйинида бу жамоалар ўзаро тўқнаш келишди ва мухлислар келажакда яна бундай ўйинлар бўлишидан умидвор. Англияда футболнинг туби нақадар чуқур эканини ҳис қилиб борасан киши...

УНУТИЛМАС ЎЙИНЛАР
Авваллари, мана шу байрам кунлари мухлисларнинг у шаҳардан бунисига сафар қилиб юрмасликларини эътиборга олиб, ташкилотчилар бу кунга дерби ўйинларни белгилашга ҳаракат қилишарди. 

Айниқса, 1979 йилда Англиянинг учинчи дивизионида бўлиб ўтган «Шеффилд Уэнсдей» ва «Шеффилд Юнайтед» ўртасидаги ўйин тарихга кирган. Ўйинга 49 минг мухлис ташриф буюрганди – бу учинчи дивизион учун ҳалигача рекорд кўрсаткич бўлиб қолмоқда. 

1963 йилда бўлиб ўтган Boxing Day эса, бошқа тарафдан ёдда қолган. Ўша куни ўтказилган 10 учрашувда жами бўлиб 66 гол урилганди. Ўша куни футбол ишқибозлари 3та покер, 3та ҳет-трик, 8та дубль ва 4та қизил карточка гувоҳи бўлишади. «Фулҳэм» «Ипсвич»ни 10:1 ҳисобида мағлубиятга учратган, «Вест Ҳэм» – «Блекбёрн» ўйини эса 8:2 ҳисобида меҳмонлар фойдасига ҳал бўлган, «Бёрнли» «Манчестер Юнайтед» устидан 6:1 ҳисобида ғалаба қозонган.

РОСТАН ҲАМ ҲАЛ ҚИЛУВЧИ БОСҚИЧМИ?
Мавсум бошида қайси жамоа ҳар қанча устунлигини намойиш қилмасин, аутсайдерлар ҳар қандай оғир аҳволга тушиб қолишмасин, журналистлар ва таҳлилчилар «ҳаммаси Боксинг дэй»ларда ҳал бўлади, дейишни яхши кўрадилар. 

Умуман олганда, бу ўйинларнинг бошқа турлардан алоҳида фарқланиб турадиган жиҳати йўқ. Топ-клублар бошқа турларда ҳам очко йўқотишади, фақат айнан шу кунлардаги йўқотишларга алоҳида тус берилади, холос.

Аксинча, агар топ-клублар бу турларга стратегик ёндаша олишса, бошқа клубларга нисбатан устунроқ ҳолатда бўлишлари мумкинлигини айтиш керакдир, балки. Чунки юқорида айтилганидек, 10 кунда 4 тур ўтказилади. Таркибнинг бойлиги ва захира ўйинчиларининг савияси жиҳатидан яхшироқ имкониятга эга бўлган топ-клублар бу ўйинларда ротацияни кўпайтиришлари ва шу орқали таркибдаги чарчоқни 11 эмас, 20 футболчига бўлиб юборишлари мумкин.

Ўртамиёна ва аутсайдерлар эса бундай қила олишмайди. Уларда 2-3 футболчининг захирада қолдирилиши ёки майдонга туша олмаслиги ўйин сифатига кескин таъсир қилишини кўриш мумкин. 

Бошқа тарафдан, айнан шу жиҳат уларга қўл ҳам келади. Чунки, бу факторни ҳамма билади ва кўпчилик улардан мана шу турларни йўқотишсиз ўтказишни кутмайди ҳам. Босим нуқтайи назаридан катта клублар эҳтиёткор ёндашишлари кераклиги ҳам ҳақ гап.

БИЗНИ КУТАЁТГАН ЎЙИНЛАР

Демак, бугун АПЛда 19-тур ўйинлари бўлиб ўтса, келаси чоршанбада 21-тур бошланаётган бўлади. Яъни олти кунда жамоалар уч мартадан майдонга тушишга мажбур. 3 январгача деярли ҳар куни камида битта ўйин кўриш имкониятига эгамиз. Юрген Клопп бу ҳолатни «жиноят» деб айтади, Жозе Моуриньо, Пеп Гвардиола каби мутахассислар кўп йиллардан бери ёзғиришади, лекин инглизларга фарқи йўқ – уларга шоу керак ва ўткинчи мураббийларнинг фикри салкам икки асрлик анъанани ўзгартира олмаслигини ҳамма яхши билади.

Бу йилги Boxing Day соат 17:30да «Тоттенҳэм» – «Брайтон» тўқнашуви билан бошланади. Қизиғи, роппа-роса икки йил олдин ҳам, лондонликлар айни шу вақтда байрамни бошлаб беришган ва ўшанда Лондонда «Саутҳэмптон» меҳмон бўлганди. Моуриньо шогирдлари учун бугунги ўйиннинг аҳамияти катта - биринчи даврада «Брайтон» ўз майдонида 3:0 ҳисобида устун келганди.

Соат 20:00да бирданига 6 ўйин бошланади. «Челси» «Саутҳэмптон»ни қабул қилса, «Арсенал» «Борнмут» меҳмони бўлади. Соат 22:30да «Манчестер Юнайтед» «Ньюкасл»ни қабул қилади. Бу оқшом ниҳоят Сульшер шогирдлари аутсайдер жамоани ҳам юта олишларини намойиш қилишлари керак. Бу жамоалар ўртасидаги унутилмас «боксинг дэй» дуэли ҳали ҳам АПЛ мухлисларининг ёдида бўлса керак. Фергюсоннинг охирги мавсумида бўлиб ўтган ўйинда «МЮ» 4:3 ҳисобида иродали ғалабага эришганди. Ўша ўйин ҳам турнир дурдоналари сафидан жой олганига шубҳа йўқ.

Кун «Ливерпуль» – «Лестер» ўйини билан ниҳоясига етади. Бу учрашувга ортиқча таъриф ҳам шарт эмас. Турнир жадвалининг юқори учлигида жойлашган жуфтлик. Бу ўйин эртага ўтар кечаси, соат 01:00да бошланади. 

Эртага, 27 декабрдан 28 декабрга ўтар кечаси «Манчестер Сити» Вулверҳэмптонга сафар қилади ва биринчи даврадаги мағлубият аламини олишга уриниб кўради.

Якшанба куни соат 19:00да эса, бизни 20-тур доирасидаги Лондон дербиси кутиб турибди – «Арсенал» – «Челси».

Айни вақтда АПЛ турнир жадвали қуйидагича кўринишда:

19-ТУР
26 декабрь, 17:00

«Тоттенҳэм» – «Брайтон»
20:00
«Борнмут» – «Арсенал»
«Астон Вилла» – «Норвич»
«Челси» – «Саутҳэмптон»
«Кристал Пэлас» – «Вест Ҳэм»
«Эвертон» – «Бёрнли»
«Шеффилд» – «Уотфорд»
22:30
«Манчестер Юнайтед» – «Ньюкасл»
01:00
«Лестер» – «Ливерпуль»
27 декабрь, 00:45
«Вулверҳэмптон» – «Манчестер Юнайтед»

20-ТУР
28 декабрь, 17:30

«Брайтон» –«Борнмут»
20:00
«Ньюкасл» – «Эвертон»
«Саутҳэмптон» – «Кристал Пэлас»
«Уотфорд» – «Астон Вилла»
22:30
«Норвич» – «Тоттенҳэм»
«Вест Ҳэм» – «Лестер»
00:45
«Бёрнли» – «Манчестер Юнайтед»
29 декабрь, 19:00
«Арсенал» – «Челси»
21:30
«Ливерпуль» – «Вулверҳэмптон»
23:00
«Манчестер Сити» – «Шеффилд»

21-ТУР
1 январь, 17:30

«Брайтон» – «Челси»
«Бёрнли» – «Астон Вилла»
20:00
«Ньюкасл» – «Лестер»
«Саутҳэмптон» – «Тоттенҳэм»
«Уотфорд» – «Вулверҳэмптон»
22:30
«Манчестер Сити» – «Эвертон»
«Норвич» – «Кристал Пэлас»
«Вест Ҳэм» – «Борнмут»
01:00
«Арсенал» – «Манчестер Юнайтед»
2 январь, 01:00
«Ливерпуль» – «Шеффилд»

Қаҳрамон Асланов тайёрлади

Мавзуга оид