Жаҳон | 23:12 / 21.07.2025
8888
6 дақиқада ўқилади

Европа Иттифоқининг 18-санкциялар пакети Россияга қандай таъсир қилади?

Фон дер Ляйен янги пакетни “Россиянинг уруш машинасига зарба” деб атади. Кая Каллас эса “энг кучли санкцион пакетлардан бири” киритилганини айтди. Хўш, Украинага босқин учун Россияни жазолашни кўзловчи Европа санкцияларининг янги тўплами амалда қандай аҳамиятга эга? Kun.uz'нинг жонли эфирдаги “Геосиёсат” дастурида сиёсатшунослар шу ҳақда сўз юритди.

Video thumbnail
{Yii::t(}
Ўтказиб юбориш 6s

Европа Иттифоқи 18 июл куни Россияга қарши санкцияларнинг 18-пакетини эълон қилди. Шу орқали иттифоқ Кремлни Украинага бостириб киргани учун жазоламоқда.

Янги пакетдаги санкциялар, жумладан, қуйидагиларни ўз ичига олади:

  • Россия нефти учун чекланган нарх чегараси 15 фоизга – 47,6 долларгача туширилди;
  • Россия нефтининг ЕИ ҳудудига учинчи давлатлар орқали кириб келиши блокланди;
  • “соядаги флот” танкерларидан яна 105 таси қора рўйхатга киритилди;
  • “Роснефт”нинг Ҳиндистондаги нефтни қайта ишлаш заводи санкцияга учради;
  • “Шимолий оқим–1” ва “Шимолий оқим–2” лойиҳалари бўйича ҳар қандай транзакцияларни амалга ошириш тақиқланди;
  • Россиянинг 22 та банки ва Тўғридан тўғри инвестициялар фонди билан боғлиқ транзакциялар тўлиқ тақиқланди;
  • ҳам фуқаровий, ҳам ҳарбий мақсадларда ишлатилиши мумкин бўлган товарлар, технологиялар, кимёвий моддалар ва пластик материалларнинг Россияга экспортига қўйилган тақиқ кенгайтирилди;
  • Украина суверенитетига таҳдид солишдаги масъулияти туфайли 14 та жисмоний шахс ва 41 та компания қора рўйхатга киритилди.

Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида сиёсатшунослар бу чораларнинг таъсири ҳақида сўз юритди.

Абдували Сойибназаров: Эълон қилинган 18-санкциялар пакетига кўра, Россиянинг 22 та банки халқаро SWIFT тўлов тизимидан узиб қўйилди ва “соядаги флот”нинг 100 дан ортиқ танкерига қарши санкциялар жорий этилди. Словакия ва Малта дастлаб бунга қарши бўлган, аммо муайян имтиёзлар эвазига розилик беришди.

Менимча, санкцияларнинг 18-пакети ҳам Россиянинг ҳарбий ҳаракатларига у қадар катта таъсир кўрсатмайди. Аксинча, кейинги пайтларда Россия иқтисодиёти ўзига хос иммунитетни намоён қила бошлади. Чунки Россияни Хитой, Шимолий Корея, Эрон ва айтиш жоизки, глобал жануб давлатлари қўллаб-қувватлаяпти, бу эса Россиянинг талафотларини камайтиришга сабаб бўлмоқда. Лекин “санкциялар умуман иш бермади” деб айтиш ҳам тўғри эмас.

Украина уруши бошланганидан буён бу каби санкциялар кетма-кет эълон қилиняпти, лекин улар Россияни бир қадам ҳам ортга чекинтирмади. Ўйлайманки, санкцияларнинг бу галги пакети ҳам Россияни орқага чекинтира олмайди.

Шуҳрат Расул: Санкциялар Россия раҳбариятини уруш ҳаракатлари бўйича қарорларига таъсир қилмаётган бўлса-да, мамлакат иқтисодиётига жиддий зарар келтиряпти. Рецессия бошланганини Россия Марказий банки ва Молия вазирлиги мутасаддиларининг ўзлари ҳам тан олишяпти.

Сўнгги маълумотларга кўра, мамлакатда 53 мингта компания банкротлик ёқасида. Шунингдек, Россияда металлургия соҳаси 15 фоизга қисқарган. Бундан ташқари, Россия қишлоқ хўжалигида ҳам санкциялар натижаси сезиляпти. Масалан, бошоқли дон, дуккакли ўсимликлар, помидор, қулупнай каби экинларнинг уруғлари Голландия, Белгия ва Дания каби мамлакатлардан импорт қилинган. Лекин Ғарб давлатлари бугунги кунда уруғ етиштириб бериш бўйича ҳам санкцияларга амал қилмоқда.

Бу йил қишлоқ хўжалиги ҳосилдорлиги ўтган йилга нисбатан 20 фоизга камайган. Бу жуда катта кўрсаткич. Ҳатто Россиянинг қишлоқ хўжалигидаги асосий экспорт маҳсулоти – бошоқли дон ҳам бу йил 25 фоизга қисқарган. Шу боис “санкциялар Россияга таъсир қилмади” деган фикр жуда катта хато.

Жаҳонгир Акрамов: Бу санкциялар урушнинг ўзига эмас, балки Россияга стратегик зарба бериш учун қўлланмоқда.

Янги пакет билан, Россиядан келаётган нефт учун нарх лимити 60 доллардан 47,6 долларга туширилди. “Соядаги флот”, яъни яширин танкерлар тизими янада кенгроқ нишонга олинди. Молиявий секторда, Россиянинг яна 22 та банки санкциялар рўйхатига киритилди. Шунингдек, Россия Тўғридан тўғри инвестиция жамғармаси билан ҳамкорлик қилиш қатъиян тақиқланди.

Янги санкциялар “Роснефт”нинг Ҳиндистондаги йирик заводига ҳам таъсир қилиши жуда катта аҳамиятга эга. Ундан ташқари, тақиқлар олти ойлик муддат билан вақтинчалик эмас, балки доимий қонунийлаштириш босқичига ўтаётгани ҳам маълум. Бу санкцияларнинг янада қатъий ва узоқ муддатли мақсадлар билан ишлаб чиқилаётганини кўрсатади.

Бундан ташқари, Россия нефтига нисбатан энг юқори нарх чегараси 15 фоизга пасайтирилаётгани Россия учун иқтисодий зарарни кучайтиради. Бу чоралар нафақат иқтисодий таъсир, балки Европанинг сиёсий позициясини намоён этиш учун ҳам жорий қилинган. Яъни 18-санкциялар пакетининг мавжудлиги келгуси музокараларда Европа Иттифоқининг позициясини мустаҳкамлашга хизмат қилади.

Суҳбатни тўлиқ шаклда YouTube платформасида батафсил томоша қилишингиз мумкин.

Мавзуга оид