ОАВ: Трамп Украинага барча ҳарбий ёрдамни тўхтатишни буюрган

АҚШ президенти Доналд Трамп Украина раҳбарияти «тинчлик тарафдори» эканини намойиш этмагунча ушбу мамлакатга ҳарбий ёрдам кўрсатишни тўхтатишни буюрган. Бу Трамп Украина президенти Володимир Зеленский билан Оқ уйнинг Овал кабинетида тортишиб қолганидан бир неча кун ўтиб содир бўлди.

«Президент тинчликни мақсад қилганини аниқ кўрсатди. Ҳамкорларимиз ҳам шу мақсадга содиқ бўлиши керак. Муаммони ҳал қилишга ёрдам бераётганига ишонч ҳосил қилиш учун ёрдамни тўхтатамиз ва уни қайта кўриб чиқамиз», — дея Оқ уй вакилининг сўзларини келтирган маҳаллий ва халқаро нашрлар.

Трампнинг ўзи бу қарорга ҳозирча изоҳ бермади, Оқ уйдан ҳам расмий маълумот келиб тушмаган.

Трамп душанба куни Украинага ҳарбий ёрдамни тўхтатиш нияти бор-йўқлиги ҳақидаги саволга жавоб берар экан, шундай деганди: «Кўрамиз, буёғига нима бўларкан».

Bloomberg ва Fox News хабарига кўра, бу борада танаффус Трамп Украина раҳбарияти тинчликка интилишини намойиш қилаётганига ишонч ҳосил қилмагунча давом этади.

«АҚШ Трамп мамлакат етакчилари тинчликка чин дилдан содиқлигини намойиш этишига ишонч ҳосил қилмагунча Украинага барча жорий ҳарбий ёрдамни тўхтатиб туради», — дея Оқ уй вакилининг сўзларини келтиради Bloomberg.

«Бу ёрдамнинг узил-кесил тўхтатилиши эмас, бу пауза», — дея маъмурият вакилидан иқтибос келтирган ҳолда хабар берган Fox News телеканали.

Bloomberg маълумотларига кўра, қарор Американинг ҳали Украинага етиб бормаган барча ҳарбий техникалари, жумладан, Полша орқали йўлда бўлган ёки транзитни кутаётган қуролларга тааллуқли бўлади.

Ҳозирча Трампнинг қарори Киевга қурол етказиб беришда айнан қандай акс этиши ва қандай миқдорда таъсир қилиши номаълум.

CNN АҚШ расмийларига таяниб хабар беришича, Оқ уйдагилар Украина президенти Володимир Зеленскийдан фойдали қазилмаларни қазиб олиш бўйича келишув ёки ёрдамни муҳокама қилишда давом этишдан олдин қандайдир ҳаракатлар, эҳтимол ошкора кечирим сўрашини исташмоқда.

Телекомпания суҳбатдошларидан бирининг сўзларига кўра, ҳарбий ёрдамни тўхтатиш тўғрисидаги қарор душанба куни кечқурун қабул қилинган ва «Украинага босим ўтказиш стратегияси» ҳисобланади.

Барак Обама маъмуриятидаги Оқ уй Миллий хавфсизлик кенгашининг собиқ ходими Чарлз Купчан BBC билан суҳбатда шундай деди: «Бу ерда биз мажбурлаш ва қўлларни қайиришнинг жасур дипломатиясини кўрмоқдамиз».

«Аслида, Трамп украинларга шундай демоқда: агар сиз Америка қуроллари ва АҚШнинг қўллаб-қувватлашини истасангиз, Россия билан музокаралар столига ўтириш вақти келди», – деган у.

Зеленский жума куни Овал кабинетда содир бўлган воқеа учун Трампдан узр сўраш ниятида эмаслиги, аммо АҚШ билан муносабатларни давом эттиришга тайёрлигини айтганди. Шунингдек, у Украина расмийлари тинчлик тарафдори экани ва урушни имкон қадар тезроқ якунлашга интилаётганини бир неча бор такрорлаган.

«Бу урушга имкон қадар тезроқ барҳам бериш учун дипломатиямизни ҳақиқатан ҳам мазмунли қилишга ҳаракат қилишимиз жуда муҳим. Бизга ҳақиқий тинчлик керак ва украиналиклар буни энг кўп хоҳлашади, чунки уруш шаҳар ва қишлоқларимизни вайрон қилмоқда. Биз одамларимизни йўқотяпмиз. Биз урушни тўхтатишимиз ва хавфсизликни кафолатлашимиз керак», — деди Зеленский душанба куни ва АҚШ томонидан қўллаб-қувватланишига умид билдирди.

Аввалроқ Доналд Трамп Зеленскийнинг Россия билан тинчлик келишувига ҳали «жуда ва жуда узоқ» экани ҳақидаги баёнотига кескин муносабат билдирганди. «Бу Зеленский айтиши мумкин бўлган энг ёмон баёнот ва Америка бунга узоқ вақт тоқат қилмайди. Айтганимдек, бу йигит Америка қўллаб-қувватлови бор экан тинчлик бўлишини хоҳламайди, Европа эса Зеленский билан учрашувда тўғридан тўғри улар бу ишни Қўшма Штатларсиз қила олмасликларини билдирди — эҳтимол, бу Россияга қарши кучларни намойиш этиш мақсадида қилинган энг яхши баёнот эмасдир. Улар нимани ўйлаяпти?» дея ёзди у ўзига тегишли Truth Social ижтимоий тармоғида.

Шунингдек, у сешанба куни Киев билан минерал ресурслар бўйича келишув бўйича янгиланган маълумотларни тақдим этишини айтди. Володимир Зеленский якшанба куни Украина ҳали ҳам ҳужжатни имзолашга тайёрлигини маълум қилганди.

Душанба куни кечқурун Wall Street Journal нашри АҚШнинг амалдаги ва собиқ амалдорларига таяниб, Трамп маъмурияти Украинага янги қурол-яроғ етказиб беришни молиялаштиришни тўхтатгани ва Америка захираларидан етказиб беришни музлатиш имкониятини (бу эса Киевнинг Россия қўшинларига қаршилик кўрсатиш қобилиятини хавф остига қўяди) кўриб чиқаётгани ҳақида хабар берди.

Нашрнинг ёзишича, сўнгги ҳафталарда Оқ уй томонидан хорижий ёрдамни музлатиб қўйиш фонида янги етказиб беришларни молиялаштириш амалда тўхтатилган, Трамп ва Зеленский ўртасидаги тортишувдан бир неча кун ўтиб эса Украинага қурол етказиб беришнинг асосий каналини ёпиш бўйича қадамлар қўйилган.

Давлат котиби Марко Рубио аввалроқ Украинага хорижий ёрдамни етказиб беришни тақиқлашдан чиқариб ташлаш тўғрисидаги буйруқни имзолаган эди, бироқ Давлат департаментининг юқори мартабали ходими Питер Марокко Киевга ёрдам келишига рухсат бериш учун Пентагонга керакли хатни юбормади, дейди WSJ суҳбатдошлари.

Америка расмийларига кўра, янги ҳарбий таъминотсиз ҳам Украина жорий йил ўрталаригача Россия билан ҳозирги суръатда урушни давом эттириш учун қуролга эга бўлади. Бу қисман Трамп Оқ уйга қайтишидан олдин Киевга қурол-яроғ етказиб беришни кескин оширган Жо Байден маъмуриятининг хизмати, дея таъкидлайди WSJ.

CNN америкалик расмийлардан бирига таяниб ёзишича, ҳарбий ёрдамни тўхтатиб туришнинг оқибатлари жанг майдонида сезилишига ҳали анча бор, аммо захиралар тугаши билан таъсир жиддий бўлади.

«Бўшлиқ юзага келиши мумкин, уни Европа ёлғиз ўзи тўлдира олмайди», — дейди у.

WSJ: Киевга қурол етказиб беришни тўхтатиш масаласи 3 март куни кўриб чиқилди

Wall Street Journal (WSJ) кеча АҚШнинг амалдаги ва собиқ расмийларига таяниб, Доналд Трамп маъмурияти Украинага янги қурол етказиб беришни молиялаштиришни тўхтатгани ва АҚШ захираларидаги таъминотни музлатиш масаласини кўриб чиқаётгани ҳақида хабар берди, бу эса Киевнинг Россия қўшинларининг олдинга силжишига қарши туриш қобилиятига бевосита таҳдид солади. Украинага асосий қурол етказиб бериш линиясини ёпиши мумкин бўлган ҳаракатлар Трамп ва Зеленский ўртасида Овал кабинетдаги можародан бир неча кун ўтгач содир бўлди.

АҚШ давлат котиби Марко Рубио аввалроқ Украинага юк етказиб беришни ташқи ёрдам тақиқидан озод қилиш ҳақидаги фармонни имзолаган эди, бироқ Давлат департаментининг юқори мартабали расмийси Питер Марокко Киевга ёрдам етказилиши учун Пентагонга керакли хатни юбормади, дея хабар бермоқда WSJ Оқ уйдаги манбаларга таяниб. Уларнинг маълумотларига кўра, янги ҳарбий таъминотсиз Украина Россия ҳужумидан йил ўрталарига қадар ўзини ҳимоя қилишни давом эттириши мумкин. Бунга қисман АҚШнинг собиқ президенти Жо Байден маъмурияти сабаб бўлган, у Трамп инаугурацияси олдидан Киевга қурол етказиб беришни кескин оширган, дея қайд этади WSJ.

Кил жаҳон иқтисодиёти институти (IfW) ҳисоб-китобларига кўра, 2022 йилдан бери Американинг Украинага кўрсатган ёрдами ҳажми 114,2 миллиард долларни (тахминан 109 миллиард евро) ташкил қилган. АҚШ Давлат департаменти маълумотларига кўра, уруш бошланган 2022 йил феврал ойидан Трамп лавозимига киришгунга қадар ҳарбий ёрдамнинг ўзи 65,9 миллиард долларни ташкил этди, бу эса Украинани Россия тажовузидан ҳимоя қилишга қўшилган энг катта ҳарбий ҳиссадир. Бироқ, бу ҳисоб-китоблар Трамп Украинага ёрдам сифатида ўтказилганини тилга олган 300, кейин эса 350 миллиард доллардан анча кам.