«20 дақиқа олдин ҳам уни танимасдим». Трамп телеканал бошловчисини Пентагон раҳбарлигига танлади — Вашингтондагилар «шокка тушган»

Трамп Америка армиясининг 44 ёшли фахрийси ва телебошловчи Пит Ҳегсетни Пентагон раҳбарлигига танлади. «Пит қаттиққўл, ақлли ва Америка ҳаммасидан устунлиги тамойилига чин дилдан ишонади, — дейилади Трампнинг баёнотида. — Пит [Пентагон] раҳбарлигида Америка душманлари огоҳлантирилади — бизнинг қуролли кучларимиз яна буюк бўлади ва Америка ҳеч қачон чекинмайди».

Politico нашри ёзишича, бу танлов Вашингтондаги мулозимларни «шок ҳолатига туширган», улар ҳарбий идорага нуфузли конгрессмен ёки ҳеч бўлмаганда мудофаа сиёсатида тажрибага эга бўлган шахс раҳбар бўлишини кутишганди. Трампнинг биринчи муддатидаги кадрлар бўйича ҳар доим ҳам тушуниб бўлмайдиган қарорлари ҳисобга олинса ҳам, бу янги тайинлов барчани доғда қолдирди, дея қайд этади нашр. «Ким бу, жин урсин, бу йигитча ким ўзи?» — дея бу тайинловга муносабат билдирган мудофаа саноати лоббисти аноним шаклда. Унинг сўзларига кўра, саноатдагилар бу лавозимга «чиндан ҳам катта тажрибага эга бўлган кимдир тайинланиши»га умид қилишганди. «Тан оламан, 20 дақиқа олдин ҳам уни танимасдим», — деган журналистларга Вакиллар палатасидаги қуролли кучлар бўйича қўмита аъзоси бўлган демократ Адам Смит.

Америка нашрлари аввалдан олдинги президентлик муддати давомида мудофаа вазирлари билан можаролашган Трамп (шу туфайли унинг президентлигининг тўрт йилида Пентагонда беш бор раҳбар алмашган), биринчи навбатда ўзига содиқ ва унинг сиёсатига сўзсиз амал қиладиган одамни танлашини ёзишганди. «Трамп садоқатни ҳаммасидан устун қўяди. Афтидан, у қадрлайдиган асосий мезон — бу одам уни телевидениеда қанчалик яхши ҳимоя қилишидир», — деган тайинловдан кейин Жорж Буш маъмуриятида Пентагонда сиёсий маслаҳатчи бўлиб ишлаган Эрик Эделман.

Пит Ҳегсет 1980 йилда туғилган. У Принстон университетини тамомлаган, шундан кейин Миллий гвардияда хизмат қилишни бошлаган. Ҳегсет Гуантанамода, Ироқ ва Афғонистонда хизмат қилган. Ватанга қайтганидан кейин, 2014 йилдан буён Ҳегсет консерватив Fox телеканали билан ҳамкорлик қила бошлаган. У Гуантанамодаги маҳбуслар қийноққа солинишини очиқчасига маъқуллаган, Трампнинг биринчи президентлиги даврида уни Афғонистонда тинч аҳолини ўлдиришда айбланган америкалик ҳарбий хизматчиларни афв этишга чақирган.

Ҳегсет Трампнинг эронлик генерал Қосим Сулаймонийни ўлдириш ҳақидаги қарорини қўллаб-қувватлаган. У Американинг етакчи олий таълим муассасаларини диний экстремизм каби «реал таҳдидлар» билан эмас, иқлим муаммолари билан шуғулланаётгани учун танқид қилган, 2022 йилда ҳаддан ташқари либерал сиёсати туфайли Ҳарвард дипломидан (иккинчи мутахассислик сифатида ўқиган) «воз кечиши»ни айтган. Ҳегсет Трампнинг 2016 йилги биринчи кампаниясидан буён унинг изчил тарафдори бўлиб келган.

«Бу Америка тарихида мудофаа вазирлиги учун малакаси энг кам бўлган номзод. Ва энг ошкора сиёсийлаштирилган. У MAGA (Make America Great Again) идеаллари учун ёрқин курашчи. Ва Трампга садоқатли ва унинг ишончига энг кўп сазовор бўлган одам», — дея Ҳегсетга таъриф беради Independent Veterans of America фахрийлар ташкилоти раҳбари Пол Рикҳофф.

Politico ёзишича, Трамп даврида Пентагонда биринчи навбатда Жо Байден маъмурияти даврида армияда амалга оширилган ислоҳотлар ортга қайтарилиши кутилади. Бу ислоҳотлар инклюзивликни оширишга қаратилганди — хусусан, Байден Трамп томонидан трансгендер одамлар хизмат қилишига қўйилган тақиқни бекор қилганди. Шунингдек, Трампнинг мухолифлари у ҳақиқий муаммоларни ҳал қилиш ўрнига олий ҳарбий қўмондонлик сафларида сиёсий тозалашлар уюштиришидан хавотирда.

Reuters ҳам Доналд Трамп жамоаси истеъфога чиқариладиган юқори мартабали ҳарбий мулозимлар рўйхатини тузиб чиқаётгани ҳақида хабар берган. Бу Штаб бошлиқлари бирлашган қўмитаси аъзоларини ҳам ўз ичига олиши мумкин ва бу Пентагон тарихидаги мисли кўрилмаган ўзгаришларга айланади.

Агентликка кўра, ишдан бўшатиш учун биринчи номзодлар — қўмитанинг ҳозирги раҳбари, генерал Чарлз Браун, шунингдек, собиқ раҳбар Марк Милли (у Трампнинг биринчи муддати вақтида қўмитани бошқарган) билан боғлиқ барча зобитлар. Агентлик Милли бир неча бор Трампни танқид қилгани, унинг танқидий иқтибослари журналист Боб Вудворднинг ўтган ойда нашрдан чиққан «Уруш» номли китобида ҳам келтирилганини эслатган.

«Милли лавозимини оширган ва тайинлаган ҳар бир киши кетади. Милли билан алоқадор бўлганларнинг батафсил рўйхати мавжуд. Ва уларнинг барчаси кетади», — деган Reuters суҳбатдошларидан бири.

Штаб бошлиқлари бирлашган қўмитаси таркибидан АҚШ қуролли кучларининг олий мартабали зобитлари, жумладан, армия, флот, денгиз пиёдалари, ҳарбий-ҳаво кучлари, миллий гвардия ва космик кучлар бошлиқлари ўрин олган. «Штаб бошлиқлари бирлашган қўмитаси бошлиқлари ҳамда штаб бошлиқларининг барча ўринбосарлари зудлик билан ишдан бўшатилади», — деган манба.

Пит Ҳегсет ҳам «Жангчиларимиз билан жанг» номли китобида мамлакат ҳарбий раҳбариятини янгилаш зарурлигини ёқлаб чиққан. «Қўшма Штатларнинг кейинги президенти бизни мамлакатимизни ҳимоя қилиш ва душманларимиз устидан ғалабага эришишга тайёрлаш учун Пентагон олий раҳбариятини тубдан қайта кўриб чиқиши лозим. Кўплаб одамлар ишдан бўшатилиши керак», — дея ёзган у.

Reuters суҳбатдошлари ёппасига ишдан бўшатиш режаси ҳали ишлаб чиқиш босқичида эканини қайд этишган, айримлар эса Украина ва Яқин Шарқдаги можаролар билан боғлиқ «глобал силкиниш»ни ҳисобга олган ҳолда Пентагондаги истеъфолар кенг кўламли тус олишига шубҳа билдирган.