Путин Туркияга «иккинчи таркиб»ни юборди. Бу нима дегани?

Икки кун аввал эълон қилган видеомизда Путин Туркиядаги ўзи таклиф қилган тўғридан-тўғри музокарага борадими, деб савол қўйгандик. Бугун жаноб Путин Зеленскийнинг яккама-якка учрашиш чақирувини рад этгани маълум бўлди. Бундан хафсаласи пир бўлган АҚШ президенти Трамп ҳам Туркияга бормайдиган бўлди. Қуйида шу ҳақда.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

«Иккинчи таркиб»

Охирги вақтларда Россиянинг уруш борасида позициясига алоқадор хабарлар ярим кечаси чиқмоқда. Бу гал ҳам шундай бўлди. Кеча тунда Россиянинг Истанбулдаги музокараларга борадиган делегацияси таркиби маълум бўлди. Кремл сайтида эълон қилинган ҳужжатга кўра, делегацияни худди 2022 йил мартидаги каби Путиннинг ёрдамчиси, тарихчи Владимир Мединский бошқарадиган бўлди. Бошқа аъзолар ҳам вазир ўринбосарлари ва экспертлар даражасида. Масалан, ташқи ишлар вазири ўринбосари Галузин, мудофаа вазири ўринбосари Фомин, бош штаб бошқарма бошлиғи Костюков. Уларга яна тўрт эксперт қўшилиб борган. Уларни кўпчилик танимайди.

Путиннинг ўзи Туркиядаги музокарага бормайди. Ваҳоланки, тўғридан-тўғри музокарани тиклашни унинг ўзи таклиф қилганди. Бир сўз билан айтганда, Россия президенти Украина билан музокарага «иккинчи таркиб»ни юборди. Ҳатто Лавров ва Ушаковнинг йўқлиги инобатга олинса, бу ҳатто иккинчи таркиб ҳам эмас.

Ҳозир Яқин Шарқда бўлиб турган ва араблар билан триллион долларлик шартномалар имзолаётган АҚШ президенти Трамп агар Путин Туркияга борса, у ҳам музокараларни кузатиш учун Истанбулга боришини айтганди. Бироқ Путин бормаслигини эшитиб, хафсаласи пир бўлган Трамп фикридан қайтди. Украина эса тўғридан-тўғри музокараларга энг асосий сиёсатчилари билан борди: Зеленский, Сибига, Умеров, Малюк.

Бу нима дегани?

Кўпчиликда савол пайдо бўлди: хўш, Путин шахсан тўғридан-тўғри музокара таклиф қилганди, унда нега ўзи қўшни давлат президентининг билан яккама-якка гаплашиб олиш таклифини қабул қилмади? Катта эҳтимол бу Россия музокараларга жиддий эътибор қаратмаётгани ва урушни давом эттиришни истаётганидан дарак беради.

Унда нега жаноб Путин ярим кечаси журналистларни йиғиб Украинани Истанбулда учрашишга таклиф қилди? Балки Путин бу гал ҳам 2022 йил мартидаги каби Киев Умеров, Арахамияларни юборар, Россиядан борган Мединскийлар «Украина билан келишиб бўлмади», деб баёнот бергач, бутун дунёга «Мана, биз келишишга ҳаракат қилдик, Киев кўнмади», дейишни истагандир.

Бироқ ҳозирги картина бутунлай бошқача. Украина қўшнисининг таклифини қабул қилиб, музокарага майда-чуйда қилмай президентини юборди. Яъни, энди дунё кўз ўнгида Украина бешта халқаро тан олинган ҳудудларини йўқотиш арафасида турганига қарамай, тинчликка интилаётган мазлум, Россия эса қўшнисининг бешта ҳудудини эгаллаб олган бир ҳолатда урушни тугатишни истамаётган давлат.

«Уларнинг мандати қанақа?»

Украина президенти Зеленский Туркияга борган Россия делегациясини сохта деб атаб, унда иштирок этаётган россиялик дипломатлар мандатига шубҳа билдирди: «Россия делегацияси даражаси жуда сохта кўринмоқда. Биз уларда қандайдир мустақил қарор қабул қилиш бўйича мандат бор ёки йўқлигини билишимиз керак. Биз эса энг юқори даражадаги делегация билан келганмиз. Учрашув формати президент Эрдўған билан мулоқотдан кейин аниқ бўлади», деди Зеленский самолётдан тушгач журналистлар билан учрашув чоғида.

Нима бўлади?

Энди қизиқ бир савол бўлади: музокаралар қандай таркибда ўтади? Россиядан Путиннинг ёрдамчиси ва бир қатор вазир ўринбосарлари, Украинадан президент, ташқи ишлар вазири, мудофаа вазири, хавфсизлик хизмати раҳбари, разведка раҳбари борган. Сиёсий вазн тоифаси бўйича таркиб умуман бир-бирига мос эмас.

Айтайлик, Украинадан Зеленский музокарада қатнашса-ю, Мединскийга «Ўртоқлар, биз сизга Донецк ва Луҳанскни берамиз, сиз Херсон ва Запорижжядан чиқиб кетинг», деса, Мединский қандай қарор қабул қилади? Ҳар гал янги таклифдан кейин Путинга қўнғироқ қиладими? Ахир бу одамда кўпи билан Россия мактабларидаги тарих дарсликларига «СВО» ҳақида банд киритиш ваколати бор, лекин у Россия конституциясига киритилган ерлар билан савдолашиш ҳуқуқига эга эмас-ку?

Хуллас, мана шу жиҳатлар эътиборга олинса, Истанбулдаги учрашувда қандайдир келишув бўладиганга ўхшамайди. Ишқилиб биз адашаётган бўлайлик...

Ўткир Жалолхонов тайёрлади
Тасвирчи ва монтаж устаси – Жаҳонгир Алибоев